Vizyonumuz
''Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz.''

  • DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
  • BIST
Prof.Dr.Ali Fuat Kalyoncu
f.kalyoncu@fikir.news
Bhopal Felaketi
  • 0
  • 2048
  • 03 Ekim 2020 Cumartesi
  • +
  • -

 

Tarihte yaşanmış en büyük sanayii felaketidir. Hala insan ve çevre üzerine olumsuz etkileri devam eden bu felaket nedense dünyada birçok kişi tarafından yeterince bilinmez (belki de bilinmemesi için iyi çalışılmıştır!). Zararlı etkilerin çok lokal kalması, bu felaketin tanınmamasının bir nedeni olabilir.

 

Bhopal Kenti Zehirli Gaz Altında

3 Aralık 1984 günü, yani yaklaşık 35 yıl önce Amerikan kökenli Union  Carbide firmasının Hindistan’da Bhopal ‘de kurduğu böcek ilacı üreten fabrikasından yanlışlıkla 40 ton metil izosiyanat ganın dışarı sızması, yaklaşık 18.000 kişinin ölümüne ve 150.000’den fazla insanın zehirlenmesine neden olmuştur. Çevresel etkileri Çernobil faciasından bile korkunç olan bu kaza sonrasında, Bhopal eyaleti doğal afet lgesi ilan edilir. İlk saatlerde 3787 kişi hemen ölür, haftalar içinde toplamda 18.000 kişi ölecektir. Greenpeace’in bölgede kazadan 20 yıl sonra, 2004 yılında yaptığı ölçümlerde bile, toprakta normalin 6 milyon katı toksik madde bulunduğu açıklanır.

Union Carbide’ın böylesine bakımsız ve kontrolsüz bir fabrikayı ABD’de kurmasının mümkün olmadığı, fabrikanın yetersiz teknolojiyle açılmış olduğu iddia edilir. Başlangıçta Union Carbide firması bir ticari r olduğu gerekçesiyle toksik maddenin adını bile açıklamaktan kaçınır. Bu durum, zehirlenenlere bir tanı konmasını imkânsız kılarken, hastanelerde ölümlerin artmasına yol açar. Olayın içyüzünü bilmeyen doktorlar, başlangıçta hastanelere başvuran insanlara muhtemelen yetersiz tedavi vermiş olabilirler.

Hindistan hükümeti ve Hintli hissedarlar bu fabrikaya yüzde 49 oranında ortaktır. Firma savunmasında hep sabotaj üzerinde durur. Ancak önceden de fabrikada birçok kaza olmuştur. Sonradan yapılan incelemelerde borular temizlenirken metil izosiyanat dolu tanka su sızdığı, gaz sızıntılarını önlemek için olması gereken altı aşamalı güvenlik mekanizmasının ise çalışmadığı anlaşılır. Ayrıca kaza sonrası firma, bölgede etkin bir temizlik yapmadığı için, çevrede, toprak ve suda toksik kirlilik halen bile devam etmektedir. Bölgede bu felaket sonrası hala günümüzde bile sakat çocuk doğumları devam etmektedir.

 

Firma aslında bu fabrikayı kaza öncesinde başka bir yere taşımayı düşünmüş ama maliyet fazlalığı nedeniyle yapamamıştır. Bunun üzerine personel yarı yarıya azaltılmıştır. Güvenlik ve kontrol uyarıları sadece tabelalarda kalmış ve bu konudaki eğitim de çok azaltılmıştır. Yani işletmede her konuda tasarrufa gidilmiştir. 1982 yılında ABD’li mühendislerden oluşan bir ekip tarafından denetlenen fabrika çok pis, ihmal edilmiş ve 62’si ölümcül olan eksiklikler bulunmuş ve bunlar raporlanmıştır.

Dava süreci

Ancak birkaç yıl sonra açılabilen davada Union Carbide firması, Hint hükümetinin 3,3 milyar USD tazminat istemesine rağmen, mağdurlara ve yakınlarına sadece 470 milyon dolar tazminat ödemiştir. Hindistan devletine ödenen paranın ne kadarının gerçek mağdurlara dağıtılabildiği ise bir başka muammadır. Bu miktar hayatta kalanlar tarafından paylaşıldığında, kişi başına 500 dolar civarı bir para düşüyordu. Dava ancak olaydan 26 yıl sonra yani 7 Haziran 2010 tarihinde sonuçlanabilmiştir. Felaketin sorumlusu olarak gösterilen Union Carbide firmasının üst düzey yöneticileri sadece 2 yıl hapis cezasına çarptırılır.

Davanın bu şekilde hafife alınması ve olaydan uzun yıllar sonra sonuçlanması, bu felaketten etkilenenler ve onların temsilcilerinin oldukça sert tepki göstermelerine neden olmuştur. Cezaya çarptırılanların kaza olduğu günlerde, fabrika genel müdürü Keshub Mahindra dahil olmak üzere, fabrikada üst düzey yöneticiler oldukları belirtilmektedir. Hapis cezasına çarptırılanlara, hapis cezasına ek olarak 100,000 Hindistan rupisi (yani 1400 İngiliz Sterlini) para cezası da verilir. Bu davaya ek olarak Union Carbide’nin genel müdürü olan Warren Anderson hakkında ABD’de ikinci bir dava daha açılmış, ancak bu davadan bir sonuç çıkmamıştır. Warren Anderson’un kaza olduğu tarihten beri ABD’de yaşadığı ve de Hindistan’a bir daha gitmediği belirtilmektedir.

Union Carbide firmasını satın alan ve burada üretime devam eden Dow Chemical Company ise kazazedelerle iletişime bile girmeyi reddetmiş, Hindistan hükümeti de yabancı yatırımcıları ürkütmemek için bu şirket ile sürtüşmeye girmek istememiştir. İnsanlık ve kapitalizm tarihinin kara bir sayfası olan bu olay, 2014 yılında Hintli film yapımcı Rami Kumar tarafından Bhopal: A prayer for rain adıyla beyaz perdeye taşınmıştır. Başrolde Martin Sheen oynamıştır. Fakirlik çok kötü bir şey, başınıza gelen facianın nedeni olan kişilerin yeni yatırımlarını kaçırmamak için, hesap bile soramıyorsunuz. Ayrıca ülkede tarafsız çalışan bir hukuk ve adalet sisteminin olması da çok önemli. Bunlar olmayınca bir insanın hayatı ancak 500 USD ediyor.

İşte gerçek olayları yansıtan Bhopal : A Prayer for Rain filmi

 

Prof.Dr. Ali Fuat KALYONCU

Visits: 410

Lütfen Beğeninizi Paylaşarak Bize Destek Olunuz
Sosyal Medyada Paylaşın:
Etiketler:
Buhan Felaket